《算法導論》讀書筆記之第12章 二叉查找樹


摘要:

  本章介紹了二叉查找樹的概念及操作。主要內容包括二叉查找樹的性質,如何在二叉查找樹中查找最大值、最小值和給定的值,如何找出某一個元素的前驅和后繼,如何在二叉查找樹中進行插入和刪除操作。在二叉查找樹上執行這些基本操作的時間與樹的高度成正比,一棵隨機構造的二叉查找樹的期望高度為O(lgn),從而基本動態集合的操作平均時間為θ(lgn)。

1、二叉查找樹

  二叉查找樹是按照二叉樹結構來組織的,因此可以用二叉鏈表結構表示。二叉查找樹中的關鍵字的存儲方式滿足的特征是:設x為二叉查找樹中的一個結點。如果y是x的左子樹中的一個結點,則key[y]≤key[x]。如果y是x的右子樹中的一個結點,則key[x]≤key[y]。根據二叉查找樹的特征可知,采用中根遍歷一棵二叉查找樹,可以得到樹中關鍵字有小到大的序列。http://www.cnblogs.com/Anker/archive/2013/01/27/2878594.html介紹了二叉樹概念及其遍歷。一棵二叉樹查找及其中根遍歷結果如下圖所示:

書中給出了一個定理:如果x是一棵包含n個結點的子樹的根,則其中根遍歷運行時間為θ(n)。

問題:二叉查找樹性質與最小堆之間有什么區別?能否利用最小堆的性質在O(n)時間內,按序輸出含有n個結點的樹中的所有關鍵字?

2、查詢二叉查找樹

  二叉查找樹中最常見的操作是查找樹中的某個關鍵字,除了基本的查詢,還支持最大值、最小值、前驅和后繼查詢操作,書中就每種查詢進行了詳細的講解。

(1)查找SEARCH

  在二叉查找樹中查找一個給定的關鍵字k的過程與二分查找很類似,根據二叉查找樹在的關鍵字存放的特征,很容易得出查找過程:首先是關鍵字k與樹根的關鍵字進行比較,如果k大比根的關鍵字大,則在根的右子樹中查找,否則在根的左子樹中查找,重復此過程,直到找到與遇到空結點為止。例如下圖所示的查找關鍵字13的過程:(查找過程每次在左右子樹中做出選擇,減少一半的工作量)

書中給出了查找過程的遞歸和非遞歸形式的偽代碼:

1 TREE_SEARCH(x,k)
2   if x=NULL or k=key[x]
3       then return x
4   if(k<key[x])
5       then return TREE_SEARCH(left[x],k)
6    else
7       then return TREE_SEARCH(right[x],k)
1 ITERATIVE_TREE_SEARCH(x,k)
2   while x!=NULL and k!=key[x]
3       do if k<key[x]
4               then x=left[x]
5            else
6               then x=right[x]
7    return x

(2)查找最大關鍵字和最小關鍵字

  根據二叉查找樹的特征,很容易查找出最大和最小關鍵字。查找二叉樹中的最小關鍵字:從根結點開始,沿着各個節點的left指針查找下去,直到遇到NULL時結束。如果一個結點x無左子樹,則以x為根的子樹中,最小關鍵字就是key[x]。查找二叉樹中的最大關鍵字:從根結點開始,沿着各個結點的right指針查找下去,直到遇到NULL時結束。書中給出了查找最大最小關鍵字的偽代碼:

1 TREE_MINMUM(x)
2    while left[x] != NULL
3       do x=left[x]
4    return x
1 1 TREE_MAXMUM(x)
2 2    while right[x] != NULL
3 3         do x= right[x]
4 4     return x

(3)前驅和后繼

  給定一個二叉查找樹中的結點,找出在中序遍歷順序下某個節點的前驅和后繼。如果樹中所有關鍵字都不相同,則某一結點x的前驅就是小於key[x]的所有關鍵字中最大的那個結點,后繼即是大於key[x]中的所有關鍵字中最小的那個結點。根據二叉查找樹的結構和性質,不用對關鍵字做任何比較,就可以找到某個結點的前驅和后繼。

  查找前驅步驟:先判斷x是否有左子樹,如果有則在left[x]中查找關鍵字最大的結點,即是x的前驅。如果沒有左子樹,則從x繼續向上執行此操作,直到遇到某個結點是其父節點的右孩子結點。例如下圖查找結點7的前驅結點6過程:

  查找后繼步驟:先判斷x是否有右子樹,如果有則在right[x]中查找關鍵字最小的結點,即使x的后繼。如果沒有右子樹,則從x的父節點開始向上查找,直到遇到某個結點是其父結點的左兒子的結點時為止。例如下圖查找結點13的后繼結點15的過程:

書中給出了求x結點后繼結點的偽代碼:

1 TREE_PROCESSOR(x)
2     if right[x] != NULL
3         then return TREE_MINMUM(right(x))
4     y=parent[x]
5     while y!= NULL and x ==right[y]
6            do x = y
7                y=parent[y]
8     return y

定理:對一棵高度為h的二叉查找,動態集合操作SEARCH、MINMUM、MAXMUM、SUCCESSOR、PROCESSOR等的運行時間均為O(h)。

3、插入和刪除

  插入和刪除會引起二叉查找表示的動態集合的變化,難點在在插入和刪除的過程中要保持二叉查找樹的性質。插入過程相當來說要簡單一些,刪除結點比較復雜。

(1)插入

  插入結點的位置對應着查找過程中查找不成功時候的結點位置,因此需要從根結點開始查找帶插入結點位置,找到位置后插入即可。下圖所示插入結點過程:

書中給出了插入過程的偽代碼:

 1 TREE_INSERT(T,z)
 2     y = NULL;
 3     x =root[T]
 4     while x != NULL
 5         do y =x
 6             if key[z] < key[x]
 7                  then x=left[x]
 8                  else  x=right[x]
 9      parent[z] =y
10      if y=NULL
11         then root[T] =z
12         else if key[z]>key[y]
13                    then  keft[y]  = z
14                    else   right[y] =z

插入過程運行時間為O(h),h為樹的高度。

(2)刪除

  從二叉查找樹中刪除給定的結點z,分三種情況討論:

<1>結點z沒有左右子樹,則修改其父節點p[z],使其為NULL。刪除過程如下圖所示:

<2>如果結點z只有一個子樹(左子樹或者右子樹),通過在其子結點與父節點建立一條鏈來刪除z。刪除過程如下圖所示:

<3>如果z有兩個子女,則先刪除z的后繼y(y沒有左孩子),在用y的內容來替代z的內容。

書中給出了刪除過程的偽代碼:

 1 TREE_DELETE(T,z)
 2     if left[z] ==NULL or right[z] == NULL
 3        then y=z
 4        else  y=TREE_SUCCESSOR(z)
 5    if left[y] != NULL
 6        then x=left[y]
 7        else  x=right[y]
 8    if x!= NULL
 9        then parent[x] = parent[y]
10    if p[y] ==NULL
11       then root[T] =x
12       else if y = left[[prarnt[y]]
13                   then left[parent[y]] = x
14                   else  right[parent[y]] =x
15     if y!=z
16         then key[z] = key[y]
17               copy y's data into z
18      return y        

定理:對高度為h的二叉查找樹,動態集合操作INSERT和DELETE的運行時間為O(h)。

4、實現測試

  采用C++語言實現一個簡單的二叉查找樹,支持動態集合的基本操作:search、minmum、maxmum、predecessor、successor、insert和delete。設計的二叉查找樹結構如下所示:

 1 template <class T>
 2 class BinarySearchTreeNode  3 {  4 public:  5  T elem;  6     struct BinarySearchTreeNode<T> *parent;  7     struct BinarySearchTreeNode<T>* left;  8     struct BinarySearchTreeNode<T>* right;  9 }; 10 
11 template <class T>
12 class BinarySearchTree 13 { 14 public: 15  BinarySearchTree(); 16     void tree_insert(const T& elem); 17     int  tree_remove(const T& elem ); 18     BinarySearchTreeNode<T>* tree_search(const T& elem)const; 19     T tree_minmum(BinarySearchTreeNode<T>* root)const; 20     T tree_maxmum(BinarySearchTreeNode<T>* root)const; 21     T tree_successor(const T& elem) const; 22     T tree_predecessor(const T& elem)const; 23     int empty() const; 24     void inorder_tree_walk()const; 25     BinarySearchTreeNode<T>* get_root()const {return root;} 26 private: 27     BinarySearchTreeNode<T>* root; 28 };

 完整程序如下所示:

View Code
  1 #include <iostream>
  2 #include <stack>
  3 #include <cstdlib>
  4 using namespace std;
  5 
  6 template <class T>
  7 class  BinarySearchTreeNode
  8 {
  9 public:
 10     T elem;
 11     struct BinarySearchTreeNode<T> *parent;
 12     struct BinarySearchTreeNode<T>* left;
 13     struct BinarySearchTreeNode<T>* right;
 14 };
 15 
 16 template <class T>
 17 class BinarySearchTree
 18 {
 19 public:
 20     BinarySearchTree();
 21     void tree_insert(const T& elem);
 22     int  tree_remove(const T& elem );
 23     BinarySearchTreeNode<T>* tree_search(const T& elem)const;
 24     T tree_minmum(BinarySearchTreeNode<T>* root)const;
 25     T tree_maxmum(BinarySearchTreeNode<T>* root)const;
 26     T tree_successor(const T& elem) const;
 27     T tree_predecessor(const T& elem)const;
 28     int empty() const;
 29     void inorder_tree_walk()const;
 30     BinarySearchTreeNode<T>* get_root()const {return root;}
 31 private:
 32     BinarySearchTreeNode<T>* root;
 33 };
 34 
 35 template <class T>
 36 BinarySearchTree<T>::BinarySearchTree()
 37 {
 38     root = NULL;
 39 }
 40 
 41 template <class T>
 42 void BinarySearchTree<T>::tree_insert(const T& elem)
 43 {
 44     if(!empty())
 45     {
 46         BinarySearchTreeNode<T> *pnode = root;
 47         BinarySearchTreeNode<T> *qnode = NULL;
 48         BinarySearchTreeNode<T> *newnode = new BinarySearchTreeNode<T>;
 49         newnode->elem = elem;
 50         newnode->parent = NULL;
 51         newnode->left = NULL;
 52         newnode->right = NULL;
 53         while(pnode)
 54         {
 55             qnode = pnode;
 56             if(pnode->elem > elem)
 57                 pnode = pnode->left;
 58             else
 59                 pnode = pnode->right;
 60         }
 61         if(qnode->elem > elem)
 62             qnode->left = newnode;
 63         else
 64             qnode->right = newnode;
 65         newnode->parent = qnode;
 66     }
 67     else
 68     {
 69         root = new BinarySearchTreeNode<T>;
 70         root->elem = elem;
 71         root->parent =NULL;
 72         root->left = NULL;
 73         root->right = NULL;
 74     }
 75 }
 76 
 77 template <class T>
 78 int BinarySearchTree<T>::tree_remove(const T&elem)
 79 {
 80     BinarySearchTreeNode<T> *pnode;
 81     BinarySearchTreeNode<T> *parentnode,*snode;
 82     pnode = tree_search(elem);
 83     if(pnode != NULL)
 84     {
 85        parentnode = pnode->parent;
 86        if(pnode->right == NULL || pnode->left == NULL)
 87        {
 88             if(pnode->right != NULL)
 89             {
 90                 if(parentnode->left == pnode)
 91                     parentnode->left = pnode->right;
 92                 if(parentnode->right == pnode)
 93                     parentnode->right = pnode->right;
 94                 pnode->right->parent = parentnode;
 95             }
 96             else if(pnode->left != NULL)
 97             {
 98                 if(parentnode->left == pnode)
 99                     parentnode->left = pnode->left;
100                 if(parentnode->right == pnode)
101                     parentnode->right = pnode->left;
102                 pnode->left->parent = parentnode;
103             }
104             else
105             {
106                 if(parentnode->left == pnode)
107                     parentnode->left = NULL;
108                 if(parentnode->right == pnode)
109                     parentnode->right = NULL;
110             }
111             delete pnode;
112        }
113        else
114        {
115            snode = tree_search(tree_successor(pnode->elem));
116            pnode->elem = snode->elem;
117            if(snode->parent->left == snode)
118            {
119                snode->parent->left = snode->right;
120                snode->right->parent = snode->parent->left;
121            }
122            if(snode->parent->right == snode)
123            {
124                snode->parent->right = snode->right;
125                snode->right->parent = snode->parent->right;
126            }
127            delete snode;
128        }
129        return 0;
130     }
131     return -1;
132 }
133 template <class T>
134 BinarySearchTreeNode<T>* BinarySearchTree<T>::tree_search(const T& elem)const
135 {
136     BinarySearchTreeNode<T> *pnode = root;
137     while(pnode)
138     {
139         if(pnode->elem == elem)
140             break;
141         else if(pnode->elem > elem)
142             pnode = pnode->left;
143         else
144             pnode = pnode->right;
145     }
146     return pnode;
147 }
148 
149 template <class T>
150 T BinarySearchTree<T>::tree_minmum(BinarySearchTreeNode<T>* root)const
151 {
152     BinarySearchTreeNode<T> *pnode = root;
153     if(pnode->left)
154     {
155         while(pnode->left)
156             pnode = pnode->left;
157     }
158     return pnode->elem;
159 }
160 
161 template <class T>
162 T BinarySearchTree<T>::tree_maxmum(BinarySearchTreeNode<T>* root)const
163 {
164     BinarySearchTreeNode<T> *pnode = root;
165     if(pnode->right)
166     {
167         while(pnode->right)
168             pnode = pnode->right;
169     }
170     return pnode->elem;
171 }
172 
173 template <class T>
174 T BinarySearchTree<T>::tree_successor(const T& elem) const
175 {
176     BinarySearchTreeNode<T>* pnode = tree_search(elem);
177     BinarySearchTreeNode<T>* parentnode;
178     if(pnode != NULL)
179     {
180         if(pnode->right)
181             return tree_minmum(pnode->right);
182         parentnode = pnode->parent;
183         while(parentnode && pnode == parentnode->right)
184         {
185             pnode = parentnode;
186             parentnode = parentnode->parent;
187         }
188         if(parentnode)
189             return parentnode->elem;
190         else
191             return T();
192     }
193     return T();
194 }
195 template <class T>
196 T BinarySearchTree<T>::tree_predecessor(const T& elem)const
197 {
198     BinarySearchTreeNode<T>* pnode = tree_search(elem);
199     BinarySearchTreeNode<T>* parentnode;
200     if(pnode != NULL)
201     {
202         if(pnode->right)
203             return tree_maxmum(pnode->right);
204         parentnode = pnode->parent;
205         while(parentnode && pnode == parentnode->left)
206         {
207             pnode = parentnode;
208             parentnode = pnode->parent;
209         }
210         if(parentnode)
211             return parentnode->elem;
212         else
213             return T();
214     }
215     return T();
216 }
217 
218 template <class T>
219 int BinarySearchTree<T>::empty() const
220 {
221     return (NULL == root);
222 }
223 
224 template <class T>
225 void BinarySearchTree<T>::inorder_tree_walk()const
226 {
227     if(NULL != root)
228      {
229          stack<BinarySearchTreeNode<T>*> s;
230          BinarySearchTreeNode<T> *ptmpnode;
231          ptmpnode = root;
232          while(NULL != ptmpnode || !s.empty())
233          {
234              if(NULL != ptmpnode)
235              {
236                  s.push(ptmpnode);
237                  ptmpnode = ptmpnode->left;
238              }
239              else
240              {
241                  ptmpnode = s.top();
242                  s.pop();
243                  cout<<ptmpnode->elem<<" ";
244                  ptmpnode = ptmpnode->right;
245              }
246          }
247      }
248 }
249 int main()
250 {
251     BinarySearchTree<int> bstree;
252     BinarySearchTreeNode<int>* ptnode,*proot;
253     bstree.tree_insert(32);
254     bstree.tree_insert(21);
255     bstree.tree_insert(46);
256     bstree.tree_insert(54);
257     bstree.tree_insert(16);
258     bstree.tree_insert(38);
259     bstree.tree_insert(70);
260     cout<<"inorder tree walk is: ";
261     bstree.inorder_tree_walk();
262     proot = bstree.get_root();
263     cout<<"\nmax value is: "<<bstree.tree_maxmum(proot)<<endl;
264     cout<<"min value is: "<<bstree.tree_minmum(proot)<<endl;
265     ptnode = bstree.tree_search(38);
266     if(ptnode)
267         cout<<"the element 38 is exist in the binary tree.\n";
268     else
269         cout<<"the element 38 is not exist in the binary tree.\n";
270     cout<<"the successor of 38 is: "<<bstree.tree_successor(38)<<endl;
271     cout<<"the predecessor of 38 is:"<<bstree.tree_predecessor(38)<<endl;
272     if(bstree.tree_remove(46) == 0)
273         cout<<"delete 46 successfully"<<endl;
274     else
275         cout<<"delete 46 failed"<<endl;
276     cout<<"inorder tree walk is: ";
277     bstree.inorder_tree_walk();
278     exit(0);
279 }

程序測試結果如下所示:


  二叉樹實現時候添加了一個父結點指針,方便尋找給定結點的前驅和后繼。二叉樹中刪除操作實現比較復雜,需要分類討論,我分三種情況進行討論,程序寫的有些繁瑣,可以進行優化。優化后的代碼如下:

 1 template <class T>
 2 int BinarySearchTree<T>::tree_delete(const T& elem)
 3 {
 4     //找到該元素對應的結點
 5     BinarySearchTreeNode<T>* pnode = tree_search(elem);
 6     if(NULL != pnode)
 7     {
 8         BinarySearchTreeNode<T> *qnode,*tnode;
 9         //判斷結點是否有左右孩子
10         if(pnode->left == NULL || pnode->right == NULL)
11             qnode = pnode;   //有一個左孩子或者一個右孩子和沒有左右孩子
12         else
13             qnode = tree_search(tree_successor(elem)); //有左右孩子
14         if(NULL != qnode->left)
15             tnode = qnode->left;
16         else
17             tnode = qnode->right;
18         if(NULL != tnode)
19             tnode->parent = qnode->parent;
20         if(qnode->parent == NULL)
21             root = tnode;
22         else
23             if(qnode == qnode->parent->left)
24                 qnode->parent->left = tnode;
25             else
26                 qnode->parent->right = tnode;
27         if(qnode != pnode)
28             pnode->elem = qnode->elem;  //將后繼結點的值復制到要刪除的結點的值
29         delete qnode;
30         return 0;
31     }
32     return -1;
33 }

5、隨機構造二叉查找樹

  二叉查找上各種基本操作的運行時間都是O(h),h為樹的高度。但是在元素插入和刪除過程中,樹的高度會發生改變。如果n個元素按照嚴格增長的順序插入,那個構造出的二叉查找樹的高度為n-1。例如按照先后順序插入7、15、18、20、34、46、59元素構造二叉查找樹,二叉查找樹結構如下所示:


免責聲明!

本站轉載的文章為個人學習借鑒使用,本站對版權不負任何法律責任。如果侵犯了您的隱私權益,請聯系本站郵箱yoyou2525@163.com刪除。



 
粵ICP備18138465號   © 2018-2025 CODEPRJ.COM